دهانه رحم بخشی از دستگاه تناسلی زنان است که رحم را به مهبل (واژن) متصل کرده و تولید مخاط می‌کند. در طول بارداری، دهانه‌رحم محکم بسته می‌شود تا به نگهداری جنین در داخل رحم کمک کند.
سرطان دهانه‌رحم از سلول‌های واقع در سطح یا رویه دهانه‌رحم آغاز می‌شوند. به مرور زمان، امکان دارد بیماری به قسمت‌های عمیق‌تر دهـانـه‌رحـم و بـه بـافت‌هـای مجـاور سـرایـت کـرده و آن‌هـا را مـورد حملات خـود قـرار دهنـد. در صـورتـی‌که ایـن سـرطـان زود تشخـیص داده شـود، قـابـل درمان است.
عوامل خطرزا
عفونـت HPV (اچ پی وی، ویروس پاپیلومای انسانی):
عفونتی بسیـار رایج است. ایـن ویـروس‌هـا از طریـق نزدیکـی جنسی از شخصی به شخص دیگر منتـقل می‌شونـد. با استفـاده از نوعـی واکسـن (گارداسیـل) در زنـان زیـر ۲۶ سـال می‌تـوان آن‌هـا را در برابــر ایـن نـوع عفونـت و ایجـاد سـرطان دهانه رحم محافظت کرد.
• عدم انجام آزمایش‌های منظم پاپ اسمیر
• استعمال دخانیات (سیگار و قلیان)
• ضعیف بودن دستگاه ایمنی بدن: آلودگی به ویروس HIV(اچ آی وی ، ویروسی که باعث ایجاد ایدز می‌شود)، یا مصرف دارو‌هایی که دستگاه ایمنی را مهار می‌سازند؛ خطر سرطان دهانه‌رحم را افزایش می‌دهند.
• سابقه فعالیت‌های جنسی: در زنانی که با مردان متعددی رابطه جنسی داشته‌اند، خطر ایجاد سرطان دهانه‌رحم بیشتر است. هم‌چنین، ممکن است خطر ایجاد سرطان دهانه‌رحم در زنی که آمیزش جنسی با مردی که با زنان متعددی آمیزش جنسی داشته است؛ بیشتر باشد. در هر دو مورد، خطر ایجاد سرطان دهانه‌رحم بیشتر می‌شود، زیرا خطر HPV (اچ پی وی) بیشتر است. آلوده‌شدن این زنان به عفونت HPV (اچ پی وی) بیشتر است.
• استفاده طولانی‌مدت از قرص ضدبارداری – ۵ سال یا بیشتر – خطر ایجاد سرطان دهانه‌رحم را در زنانی که به عفونت HPV آلوده هستند را اندکی افزایش می‌دهد.
• داشتن تعداد زیادی فرزند: برخی مطالعات به عمل آمده حاکی از آن می‌باشد که ممکن است تعداد زیاد زایمان (۵ فرزند یا بیش تر) خطر سرطان دهانه‌رحم را در زنانی که به عفونت HPV (اچ پی وی) آلوده می‌باشند، اندکی افزایش می‌دهد.
خونریزی غیر طبیعی واژینال، یکی از علائم اصلی سرطان دهانه رحم است.
علائم هشداردهنده
• خونریـزی غیـرطبیعـی مهبـل
• خونریـزی که بیـن دوره‌هـای منظم قاعـدگی صورت می‌گیـرد.
• خونریـزی پس از آمیـزش جنسی، در زمان شستن مهبـل، یا به هنگام معاینه لگن
• دوره‌های قاعدگی که طولانی‌تر از دوره‌های قاعدگی قبلی بوده و با خونریزی بیشتری همراه است.
• خونریزی پس از یائسگی
• افزایش ترشحات مهبل
• درد در ناحیه‌‌لگن
• درد در زمان آمیزش جنسی
تشخیص
• انجام منظم آزمایش پاپ اسمیر
• کولپوسکوپی یا آندوسکوپی رحم
• نمونه‌برداری (بیوپسی)
پیشگیری
• پیشگیری از عفونت HPV (اچ پی وی) و تزریق واکسن در زنان زیر ۲۶ سال
• عدم استعمال دخانیات (سیگار و قلیان)
• اجتناب از داشتن تعداد زیادی شريك جنسي
• عدم استفاده طولانی مدت از قرص‌های ضدبارداری
• انجام دادن منظم آزمایش پاپ اسمیر (حداقل سالي يك بار براي بانوان در سنين باروري و ازدواج كرده)
• پیشگیری از عفونت اچ پی وی و تزریق واکسن گاردسیل در زنان زیر ۳۰ سال
سرطان دهانه رحم ممکن است از سن ۲۰ سالگی آغاز شود، اما میانگین سنی این بیماری در سن ۴۰ سالگی می‌باشد.
نکاتی برای شیوه زندگی سالم در جهت پیشگیری از سرطان:
• کنترل وزن در محدوده BMI طبیعی ( BMI یا شاخص توده بدنی؛ مقیاسی برای اندازه‌گیری میزان تناسب وزن نسبت به قد فرد است).
• جلوگیری از چاقی مرکزی
• فعالیت بدنی روزانه حداقل ۵ روز در هفته و به مدت حداقل ۳۰ دقیقه
• به‌جز مصرف ویتامین دی، شواهدی مبنی بر مفید بودن استفاده از مکمل‌ها در پیشگیری از سرطان وجود ندارد. با وجود شواهدی در اثر بخشی ویتامین دی، حتماً قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) از علل اساسی سرطان دهانه رحم است .
