رحم بخشی از دستگاه تناسلی زنان است که اندامی توخالی و گلابی شکل بوده و جنین در آن رشد میکند. رحم در حفره لگن بین مثانه و ركتوم قرار دارد. دیواره رحم دارای بافتي دولایه بوده که لایه درونی یا پوشاننده را آندومتر و لایه بیرونی بافت عضلانی است که میومتر نام دارند. سرطان رحم ممکن است به علت تغییرات در سلولهای اندومتر در طول چند سال قبل یا بعد از یائسگی بروز کند. سرطان رحم نباید با سرطان دهانهرحم که یک نوع سرطان کاملاً متفاوت است؛ اشتباه گرفته شود.
عوامل خطرزا
• سن: سرطان رحم بيشتر در زنان ۵۰ سال به بالا شايع است. خطر ابتلا با افزايش سن زياد مي شود.
• هایپرپلازی آندومتر (رشد بيش از اندازه بافت پوششی داخلي رحم).
• درمان با استروژن: در زناني که در دوران يائسگي براي برطرف کردن علائم اين دوران و يا جلوگيري از پوکي استخوان و کم کردن خطرات بيماريهاي قلبي و سکته، استروژن مصرف ميکنند، شانس ابتلا به سرطان رحم بيشتر است. استفاده طولاني و به مقدار زياد اين خطر را افزايش ميدهد.
• چاقي: خطر ابتلا به سرطان رحم در زنان چاق دو برابر زنان با وزن معمولي است.
• ديابت و فشار خون بالا: بعضي از دانشمندان اعتقاد دارند که ديابت و فشار خون بالا خطر ابتلا به سرطان رحم را بيشتر ميکند.
• ساير سرطانها: خطر بروز سرطان رحم در افراد مبتلا به سرطان رودهبزرگ و پستان بيشتر است.
• نـــژاد: خطر ابتلا در نژاد سفيد بيشتر از نژاد سياه است.
•سندروم تخمدان پلی کیستیک: افراد مبتلا به سندروم تخمدان پلی کیستیک در معرض خطر بالاتری در ابتلا به سرطان آندومتر قرار دارند.
• ساير موارد: زنانی که بچهدار نشدهاند، شروع قاعدگي در سن پائين داشتهاند، دیر یائسه شدهاند و برای مدت طولانیتری در معرض استرژون بودهاند، در معرض خطر بالاتر ابتلا به سرطان رحم هستند.
سرطان آندومتر به نام سرطان رحم نیز شناخته شده است.
علائم هشداردهنده
• خونريزي غيرعادي به خصوص بعد از يائسگي، شايعترين علامت سرطان رحم است. خونريزي ممکن است کم يا زياد باشد. سرطان رحم معمولاً بعد از يائسگي ايجاد ميشود و به همين سبب خونريزيهاي دوران يائسگي نبايد ساده تلقي شود.
علائم زير ممکن است با شروع سرطان رحم همراه باشند:
• خونريزي، لکه بینی یا ترشحات غيرعادي به خصوص بعد از يائسگي
• اشکال و يا درد در هنگام ادرار کردن
• مقاربت دردناک
• درد در ناحيه لگن
تشخیص
• معاینه لگن
• سونوگرافي از طریق واژن
• نمونهبرداری (بیوپسی): نمونهبرداری تنها راه تشخیص قطعی سرطان است.
پیشگیری
عوامل حفاظتی که خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش ميدهند:
• فعالیت بدنی منظم
• بارداری و شیردهی – میزان استروژن در دوران بارداری و شیردهی پايین است. بارداری یا شیر دادن میتواند خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش دهد.
• رژیم غذايی کمچرب حاوی مقادیر بالای میوه و سبزی و سبوس خطر ابتلا به سرطان آندومتر را کاهش ميدهد.
نکاتی برای شیوه زندگی سالم در جهت پیشگیری از سرطان:
• کنترل وزن در محدوده BMI طبیعی (BMI یا شاخص توده بدنی؛ مقیاسی برای اندازه گیری میزان تناسب وزن نسبت به قد فرد است).
• جلوگیری از چاقی مرکزی.
• فعالیت بدنی روزانه حداقل ۵ روز در هفته و به مدت حداقل ۳۰ دقیقه.
• بهجز مصرف ویتامین دی، شواهدی مبنی بر مفید بودن استفاده از مکملها در پیشگیری از سرطان وجود ندارد. با وجود شواهدی در اثر بخشی ویتامین دی، حتماً قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
یکی از راه های تشخیص زودهنگام سرطان رحم در خانم ها انجام آزمایش پاپ اسمیر است .