سرطان مری چیست؟
سرطان مری معمولا در سلول هایی که داخل مری را پوشاننده اند بوجود می آید این بیماری می تواند در تمام طول مری گسترش یابد. اما در آمریکا معمولا این بیماری در بخش تحتانی مری بوجود می آید . بر طبق آمار منتشر شده ابتلا به سرطان مری در مردان بیشتر است.
این سرطان در آمریکا شایع نیست و شیوع آن در آسیا و بخشهایی از آفریقا بیشتر است.
علائم و نشانه‌های سرطان مری
- سختی بلع
- کاهش وزن غیر ارادی
- درد ،سوزش و احساس فشار در قفسه سینه
- سرفه و خشن شدن صدا
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم ؟
اگر هر علامت دائم و آزاردهنده ای دارید که شمارا نگران کرده است با پزشک خود مشورت کنید.
اگر برای شما تشخیص بارت ازوفاگوس(مری) داده اند باید زیر نظر پزشک باشید تا در صورتِ پیشرفت و بدخیمی سریعتر اقدام شود. بارت ازوفاگوس حالتی است که به دلیل برگشت اسید معده به صورت مزمن ایجاد می شود که شانس فرد را برای ابتلا به سرطان مری افزایش می دهد.
علل سرطان مری :
هنوز واضح نیست که علت سرطان مری چیست. این سرطان زمانی ایجاد می شود که سلول‌های مری دچار جهش می شوند ، که این جهش باعث تقسیم شدنِ غیر عادی سلولها و افزایش تعداد غیر قابل کنترل آنها می شود. این سلولها در کنار هم جمع شده و باعث به وجود آمدن تومور میشوند که این تومور میتواند گسترش یابد و پخش شوند.
انواع سرطان مری :
با توجّه به نوع سلول درگیر این سرطان طبقه بندی می شود. طبقه بندی این سرطان کمک می‌کند تا با توجه به نوع آن درمان مناسب‌تر اتخاذ شود:
- آدنوکارسینوم : این سرطان در سلول‌های غدد ترشح کنندهٔ موکوس مری به وجود می آید . این نوع سرطان مری معمولا در قسمت تحتانی مری ایجاد می شود و یکی از سرطان شایع‌ترین انواع این سرطان در آمریکا میباشد و عمدتاً مردان سفید پوست به آن دچار میشوند.
- کارسینوم سلول سنگفرشی: سلول‌های سنگفرشی سلول‌های مسطح و نازک پوشاننده سطح مری می باشند. این نوع از سرطان معمولا در بخش میانی مری به وجود می آید و شایع ترین نوع سرطان مری در سطح جهان است.
- انواع نادر دیگری از سرطان مری نیز وجود دارند که شامل موارد زیر میباشد : کوریوکارسینوما، لنفوما،ملانوما، سارکوما و سرطان سلول کوچک
انواع سرطان مری :
با توجّه به نوع سلول درگیر این سرطان طبقه بندی می شود. طبقه بندی این سرطان کمک می‌کند تا با توجه به نوع آن درمان مناسب‌تر اتخاذ شود:
آدنوکارسینوم : این سرطان در سلول‌های غدد ترشح کنندهٔ موکوس مری به وجود می آید . این نوع سرطان مری معمولا در قسمت تحتانی مری ایجاد می شود و یکی از سرطان شایع‌ترین انواع این سرطان در آمریکا میباشد و عمدتاً مردان سفید پوست به آن دچار میشوند.
کارسینوم سلول سنگفرشی: سلول‌های سنگفرشی سلول‌های مسطح و نازک پوشاننده سطح مری می باشند. این نوع از سرطان معمولا در بخش میانی مری به وجود می آید و شایع ترین نوع سرطان مری در سطح جهان است.
انواع نادر دیگری از سرطان مری نیز وجود دارند که شامل موارد زیر میباشد : کوریوکارسینوما، لنفوما،ملانوما، سارکوما و سرطان سلول کوچک
ریسک فاکتور‌های سرطان مری :
به نظر می‌رسد ناراحتی مزمن مری می تواند مرتبط با تغییرات درژنوم سلول های آن باشد که منجر به ایجاد سلول‌های سرطانی می شود. تعدادی از این عوامل مزمن عبارتند از:
- الکل
- بازگشت(رفلاکس) صفرا
- سختی بلع به علت شل نشدن اسفنگتر مری
- نوشیدنی‌های داغ
- کمبود میوه و سبزیجات در رژیم غذایی
- بیماریهای مرتبط با بازگشت اسید معده به مری
- چاقی
- استعمال دخانیات
- پرتودرمانی در ناحیه قفسه سینه و ناحیه فوقانی شکم
پیشرفت سرطان مری میتواند مشکلاتی را ایجاد کند از جمله مسدود کردن مری که باعث سختی و یا حتی ناتوانی در بلع می شود، درد و یا خونریزی مری.
تشخیص سرطان مری:
پزشک به علایم شما وسابقه ی خانوادگی دقت می کند و در کنار آن از تست‌های خونی مشخص و اشعه ایکس استفاده می‌کند . همچنین پزشک برای تشخیص می تواند اقدامات زیر را انجام دهد :
تست باریوم:
به فرد باریوم داده می شود که ماده‌ای حاجب است و باعث حاجب شدن و واضح شدن مری در اشعه ایکس میشود که اگر در دیواره بی نظمی و ناهمواری باشد از این طریق می توان تشخیص داد .
آندوسکوپی:
پزشک لوله ای مجهز به لنز را از طریق گلو شما عبور داده و به مری می‌رسد در این حین پزشک به دنبال هرگونه ناراحتی و تومور می گردد.
بیوپسی:
ممکن است در طی آندوسکوپی پزشک از ناحیه ای که به نظر غیر طبیعی می آید نمونه بردارد و آن را برایِ آزمایشگاه ارسال کند.
پزشک برای تعیین سطح سرطان و یا بررسی گسترش آن به سایر بخش‌های بدن می تواند اقدامات دیگری نیز انجام دهد مانند سیتی اسکن ، تراکوسکوپی برای بررسی قفسه سینه، لاپاراسکوپی برای بررسی شکم ،…
سطح بندی سرطان مری:
- سطح ۱: این سرطان در سلول‌های سطحی پوشاننده مری به وجود می آید .
- سطح ۲: این سرطان به سلول‌های عمیقتر هجوم برده و ممکن است به گره‌های لنفی مجاورگسترش یافته باشد.
- سطح ۳: سرطان به عمیق‌ترین لایه ها و حتی بافت ها یا گره‌های لنفی مجاور نیز گسترش یافته است.
- سطح ۴: سرطان در بخش‌های دیگر بدن گسترش یافته است.
درمان سرطان مری:
درمان بستگی به نوع سلول‌های درگیر و مرحلهٔ سرطان دارد همچنین سلامت بدن شما و اولویت درمانی نیز تعیین کننده است:
جراحی :
جراحی برای برداشت تومور می تواند به تنهایی یا به همراه سایر اقدامات درمانی صورت گیرد:
جراحی برای برداشت تومور‌های بسیار کوچک : اگر سرطان شما در مراحل ابتدایی است، گسترش پیدا نکرده است و در لایه‌های سطحی است پزشک ناحیه تومور را پاکسازی می‌کند در واقع تومور و بخشی از ناحیه سالم اطراف آن را برمی‌دارد. در مراحل بسیار ابتدایی سرطان این جراحی می تواند توسط آندوسکوپ در طی آندوسکوپی انجام شود.
جراحی برای برداشت بخشی از مری : در این جراحی پزشک بخش درگیر مری و گره‌های لنفاوی مجاور آن را برمی‌دارد و باقیمانده مری دوباره به معده متصل می شود. معمولا این کار با بالا کشیدن معده برای رسیدن به محل مریِ باقیمانده انجام میشود.
جراحی برای برداشت بخشی از مری و بخش فوقانی معده :در این جراحی علاوه بر بخشی از مری و گره‌های لنفاوی مجاور آن پزشک قسمت فوقانی معده را نیز برمی دارد گاهی برای اتصال بخش‌های باقیمانده مری و معده به یکدیگر از کولون استفاده می شود.
جراحی های مربوط به سرطان مری می تواند با خطرات زیادی مانند عفونت ، خونریزی و همچنین اختلال در ناحیه اتصال مری و معده همراه باشد .
در مورد افرادی که در بلع مشکل دارند و مری آنها دچار تنگی و یا انسداد است درمان‌های زیر در نظر گرفته می شود:
از بین بردن تنگی : اگر سرطان باعث تنگ شدن مری شما شده باشد پزشک توسط اندوسکوپ و ابزار مخصوص لوله ای فلزی در محل قرار داده و تنگی را از بین می برد. می‌توان از جراحی،اشعه درمانی، شیمی درمانی یا لیزردرمانی نیز استفاده کرد .
اگر شما مشکل بلع داشته باشید یا جراحی شده باشید پزشک یک لوله ی تغذیه کننده برایتان قرار می دهد که مواد غذایی را مستقیم به معده و روده کوچک می‌رساند و باعث می شود مری زمان لازم برای ترمیم داشته باشد.
شیمی درمانی : داروهای شیمی درمانی معمولا قبل یا بعد از عمل مصرف می شوند. گاهی شیمی درمانی به همراه اشعه درمانی انجام می شود. در افرادی با سرطان مری پیشرفته و گسترده از شیمی درمانی به تنهایی برای کاهش علائم می تواند استفاده شود.
عوارض شیمی درمانی بستگی به نوع داروی مصرفی دارد .
اشعه درمانی: در این روش از پرتو‌هایی با انرژی بالا برای کشتن سلول‌های سرطانی استفاده می شود. در بیشتر موارد اشعه درمانی با شیمی درمانی در سرطان مری همراه است . می تواند قبل یا بعد از جراحی انجام شود. اشعه درمانی گاهی برای کاهش علایم مانند سختی در بلع بر اثر تنگی و انسداد مجرا به علت بزرگی تومورنیز کمک کننده است.
عوارض جانبی اشعه درمانی شامل سختی در بلع یا بلع به همراه درد ، واکنش‌های پوستی مانند سوختگی بر اثر آفتاب ، آسیب اتفاقی به اعضا مجاور مانند ریه و قلب میباشد.
ترکیب اشعه درمانی و شیمی درمانی باعث تشدید تاثیر هرکدام می شود اما عوارض جانبی آن نیز افزایش پیدا می‌کند. این روش می تواند همواره در نظر گرفته شود یا فقط قبل از جراحی باشد.
پیشگیری از سرطان مری:
برای کاهش خطر ابتلا به سرطان مری راه هایی وجود دارد مانند:
- سیگار نکشیدن و ترک سیگار
- استفاده از میوه و سبزیجات تازه و متنوع در رژیم غذایی
- داشتن وزن متناسب
