سرطان خون از کجا می آید ؟
لوسمي از جمله سرطان‌هاي شايع و در عين حال بدخيم است که سالانه افراد زيادي را در سرتاسر جهان به کام مرگ مي‌کشد. سرطان خون بر اثر ورود سرطان به سلولهاي خوني و سرطاني شدن آن بوجود مي‌آيد و به طور کلي بر اثر تکثير سلولهاي سرطاني در خون و مغز استخوان و نامنظم شدن تعداد گلوبول‌هاي سفيد و پلاکت‌هاي خوني شکل مي‌گيرد.
به بياني ديگر، سلولهاي بنيادي موجود در مغز استخوان شامل سلولهاي قرمز، سفيد يا پلاکت‌ها هستند. هنگام ابتلا به سرطان خون، توليد سلولهاي خوني به هم مي‌خورد و مغز استخوان فرد به طور کاملا غيرعادي شروع به توليد مقدار زيادي سلول خوني ميکند.
اين سلول‌هايي که اين گونه تکثير مي‌شوند عادي و سالم نيستند و نمي‌توانند عملکردي درست داشته باشند. بر اثر تکثير غيرعادي سلولهاي خوني، توليد سلولهاي سالم و طبيعي خون متوقف ميشود يا کاهش مي‌يابد. در نتيجه اکسيژن و مواد کافي به بافت‌ها و سلولهاي بدن نمي‌رسد و منجر به لخته شدن خون يا افزايش پلاکت‌ها در مسير خون‌رساني ميشود.
سرطان خون بيشتر در چه سني به سراغ افراد مي‌آيد؟
نتايج برخي تحقيقات نشان داده است که با افزايش سن، خطر ابتلا به اين بيماري تا حدي افزايش مي‌يابد. به همين علت افراد ميانسال و کهنسال بيشتر بايد به علائم هشداردهنده اين بيماري دقت کنند. علاوه بر اين، سرطان خون را مي‌توان از جمله بيماري‌هاي شايع ميان کودکان در نظر گرفت که بيشتر پس از گذشت ۳ يا ۴ سال پس از تولد اتفاق ميفتد.
سرطان خون مزمن در بزرگسالان شايع‌تر از کودکان است در حالي که کودکان بيشتر به سرطان خون حاد مبتلا مي‌شوند. روند بيماري در انواع مزمن آن بسيار آهستهتر از انواع حاد آن است و سبب ميشود که فرد تا مدتها پس از ابتلا به آن از وجود اين بيماري در بدنش بيخبر باشد.
چند نوع سرطان خون داريم؟
سرطان خون مانند سرطان‌هاي ديگر بر اثر به هم خوردن و نامنظم شدن نظم سلولي بوجود مي‌آيد و مي‌تواند خوش‌خيم يا بدخيم باشد. بر اثر جايگاه و نحوه انتشار اين بيماري، برخي سه نوع لوسمي، لنفومي و ميلوما را براي آن در نظر گرفته‌اند.
در لوسمي از درون مغز استخوان شروع ميشود و سبب کاهش توانايي سلولهاي سفيد خون و توانايي سلولهاي بنيادي مغز استخوان در ساختن سلولهاي قرمز و پلاکت‌ها ميشود در حالي که در نوع لنفومي، سيستم لنفاوي هدف قرار مي‌گيرد و سبب کاهش عملکرد سيستم ايمني بدن ميشود و ميلوما سلولهاي پلاسما را هدف قرار مي‌دهد مجددا سبب تضعيف سيستم امني بدن ميشود.
سرطان خون لنفوئيدي يا لنفوبلاستي بر سلولهاي لنفاوي و سلولهاي سازنده بافتهاي لنفاوي تاثير ميگذارد. به همين علت سيستم ايمني بدن را دچار مشکل ميکند و در برخي قسمتهاي بدن همچون غدد لنفاوي، طحال يا لوزه‌ها بيشتر يافت ميشود.
سرطان خون ميلوئيدي يا مغز استخواني بر مغز استخوان تاثير ميگذارد. اين در حالي است که برخي سلولهاي مغز استخوان به گلبول‌هاي قرمز، گلبول‌هاي سفيد و سلولهاي پلاکت ساز تبديل مي‌شوند و همين عامل طيف گسترش اين بيماري را وسيعتر ميکند.
صرف نظر از انواع مختلف سرطان خون مي‌توان دو نوع حاد و مزمن را براي آن در نظر گرفت. بنابراين ۴ نوع کلي سرطان خون از جمله لوسمي مزمن ميلوئيدي، لوسمي حاد ميلوئيدي، لوسمي مزمن لنفوئيدي و لوسمي حاد لنفوئيدي وجود دارد. روند بيماري در انواع مزمن آن بسيار آهستهتر از انواع حاد آن است و سبب ميشود که فرد تا مدتها پس از ابتلا به آن از وجود اين بيماري در بدنش بيخبر باشد.
نشانه‌هاي سرطان خون چيست؟
از جمله علائم و نشانه‌هاي سرطان خون مي‌توان به کم‌خوني، سستي، رنگ پريدگي، سرگيجه، خستگي، تغيير رنگ پوست، تيره شدن رنگ پوست، ملتهب شدن لثه، خونريزي در لثه، افزايش دماي بدن، تب، ملتهب شدن غده‌هاي لنفاوي، درد در ماهيچه‌ها، درد در اندام‌ها، بوجود آمدن لکه‌هاي خوني در ادرار و مدفوع و خونريزي اشاره کرد.
در برخي موارد بيماري سرطان خون مي‌تواند همزمان با بيماري‌هاي ديگر اتفاق بيفتد و علائم آن‌ها با هم ترکيب شود. در بيشتر موارد بزرگ شدن طحال مي‌تواند يکي از مهم‌ترين نشانه‌هاي اين سرطان مرگبار باشد. تشخيص قطعي بيماري سرطان خون در بيشتر موارد از طريق آزمايش مغز استخوان مشخص ميشود.
آيا درماني براي لوکميا وجود دارد؟
در چند دهه اخير بيماري سرطان خون يا لوکميا را با استفاده از داروهاي ضد سرطان تا حدي مهار کرده‌اند و طول عمر بيماران مبتلا به آن را افزايش داده‌اند. اين داروها علائم و نشانه‌هاي بيماري را کاهش مي‌دهند و از بدتر و شديد شدن علائم آن جلوگيري ميکند.
در بيشتر موارد سن، جنسيت، سلامت عمومي، مقاومت بدن و نوع سرطان خون در درمان آن نقش مهمي را ايفا ميکند. يکي از عوامل مهم و تعيين کننده در انواع سرطان‌ها به خصوص سرطان خون برخوردار بودن از روحيه بالا و مثبت‌انديشي است و مي‌توان
به جرات گفت که حفظ روحيه مي‌تواند به مهار و درمان اين بيماري‌هاي کمک‌هايي موثر برساند.
شيمي درماني، پرتو درماني، پيوند مغز استخوان، نگهداري از سلولهاي بنيادي در زمان تولد در کنار استفاده از برخي داروهاي ضد سرطان از جمله روش‌هاي درمان اين بيماري هستند. خوشبختانه برخي از انواع سرطان خون مزمن با دارويي که اخيراً ساخته شده است قابل درمان است.
چگونه مچ سرتان خون را بگيريم؟
با وجود پيشرفت‌هاي فراوان در علم پزشکي، همچنان بسياري از عوامل بوجودآورنده سرطان خون، اين بيماري مرموز و کشنده پنهان است و اميد است که پيشرفت‌هاي کنوني در علم پزشکي بتواند سنگ بناي پيشرفت‌هايي در درمان و مهار اين بيماري باشد.
گفتني است که عوامل محيطي و ژنتيکي مي‌تواند در بروز اين بيماري نقش داشته باشد. گاهي اوقات عوامل ژنتيکي و بيماري‌هاي ژنتيکي همچون سندروم داون مي‌تواند سبب ابتلا به سرطان خون شود. به همين علت توصيه ميشود که والدين به خصوص مادران به آزمايش‌ها و غربالگري‌هاي مهم دوران بارداري براي تشخيص نارسايي‌هاي ژنتيکي بيشتر دقت کنند.
علاوه بر اين، برخي مواد و پرتوهاي شيميايي همچون مواد راديواکتيوي، ترکيبات اتمي، راکتورهاي هسته‌اي و بنزين نيز مي‌تواند خطر ابتلا به اين بيماري را افزايش دهد به همين علت بايد از قرار گرفتن در معرض چنين عوامل محيطي جلوگيري کرد.
بيماري سرطان خون در معاينه‌هاي باليني و آزمايش مغز استخوان و گاهي در آزمايش خون ساده تشخيص داده ميشود و گاهي مي‌توان قبل از علائم آن، مچ اين بيماري را گرفت.
منبع: باشگاه خبرنگاران جوان