انواع روش های تشخیص و غربالگری سرطان

آشنایی با انواع روش های تشخیص و غربالگری سرطان

سلول ها به طور نرمال، با دو تا شدن به طریقه منظم و کنترل شده تولید مثل می کنند و منجر به رشد و ترمیم بافت های بدن می شوند.گاهی تقسیم سلول ها ، بدون کنترل و به صورت غیر عادی انجام می شود. ‌رشد غیر عادی و بیش از حد سلول های بافت، تومور نامیده می شود که می تواند خوش خیم یا بدخیم باشد.
رشد بی رویه و خارج از کنترل تعدادی از سلول ها سرطان نامیده می شود. بدن انسان از اجزاء کوچکی به نام سلول تشکیل شده که با چشم غیر مسلح دیده نمی شوند. سلول ها، بلوک های ساختمانی بدن هستند و گروهی از سلول ها، بافت ها و ارگان های بدن را تشکیل می دهند. سلول هایی که در بافت های مختلف مانند مغز، کبد ، کلیه و ریه هستند، هر کدام یک عملکرد واحد دارند. سلول ها به طور نرمال ،با دو تا شدن به طریقه منظم و کنترل شده تولید مثل می کنند و منجر به رشد و ترمیم بافت های بدن می شوند.گاهی تقسیم سلول ها ، بدون کنترل و به صورت غیر عادی انجام می شود. ‌رشد غیر عادی و بیش از حد سلول های بافت، تومور نامیده می شود که می تواند خوش خیم یا بدخیم باشد.
تومورهای خوش خیم معمولا محدود به قسمت کوچکی از بدن است و اغلب به آهستگی رشد می کند. این تومورها بسته به سایز و محلشان ،مشکلاتی به وجود می آورند که با درمان تومور که غالبا جراحی است ، معمولا بیمار مشکل دیگری نخواهد داشت.
سرطان یا تومورهای بدخیم نیز در یک فضای محدود شروع می شوند ، اما می توانند به بافت ها و ارگان های مجاور گسترش یابند. سلول های سرطانی ممکن است با جریان خون به مناطق دورتری در بدن منتقل شوند .در اینجا ممکن است تومور جدیدی را به نام تومور ثانویه یا متاستاتیک تشکیل دهند.
سلول‌های سرطانی با سیستم لنفاتیک نیز منتقل می شوند. سیستم لنفاتیک به طور نرمال برای از بین بردن عفونت در بدن کار می کند. این سیستم از یک سری غدد و رگ هائی که در سراسر بدن به هم متصلند تشکیل شده است.
علت دقیق سرطان ناشناخته است. فاکتورهای خطر ابتلا به سرطان به ترتیب شانس ابتلا و انواع سرطان در جدول1 و 2 نشان داده شده است.
‌فاکتورهای خطر غیر قابل تغییر سرطان عبارتند از: جنس، سن، ژنتیک. به طور مثال در افراد باسابقه فامیلی انواعی از سرطان ، احتمال ابتلا به سرطان بیشتر است.
یکی از فاکتورهای خطر قابل تغییر، توتون و تنباکو است. 90% از سرطان های ریه ناشی از توتون است. تار موجود در توتون با سرطان های حنجره ، حلق، مری ، مثانه، پانکراس، کلیه و سرویکس مرتبط است.

غربالگری (بیماریابی)
غربالگری به مفهوم تشخیص زودرس سرطان در افراد بی علامت است که حیات بیمار را تضمین می کند. غربالگری سرطان برای گروه های زیر در دسترس است:
عموم مردم: سرطان های تحت غربالگری عبارتند از : سرطان پستان، سرطان روده بزرگ، سرطان دهانه رحم، سرطان پروستات.
گروه های با احتمال بالای ابتلا به سرطان : سرطان های تحت غربالگری عبارتند از: سرطان ریه، سرطان کبد در هپاتیت B و C مزمن، سرطان معده، سرطان بیضه.
غربالگری سرطان شامل یک معاینه پزشکی و یک یا تعدادی از اقدامات زیر است:

‌آزمایش خون

بعضی از سرطان ها با آزمایش خونی که تومور مارکر نامیده می شود، تشخیص داده شوند و بعضی از تومور مارکرها برای تشخیص پیشرفت بیماری بعد از درمان نیز به کار می روند. تومور مارکرها در سرطان های زیر مفید هستند: سرطان های روده بزرگ، کبد، پستان، تومورهای بیضه، پروستات ، تیروئید و ریه

‌رادیوگرافی از قفسه سینه (CXR)

این تصویربرداری در بیماران با سرطان ریه و بیمارانی که پزشک مشکوک به انتشار سرطان از جایی دیگر به ریه بیمار است به کار می رود.

ماموگرافی

طبق مطالعات زیادی که انجام شده ماموگرافی برای تشخیص زودرس سرطان پستان بسیار مفید است. توصیه می شود زنان بالای 40 سال برای غربالگری سرطان پستان با ماموگرافی بررسی شوند و در مورد تکنیک معاینه پستان توسط خودشان آموزش داده شوند.

سونوگرافی

سونوگرافی روشی ساده برای یافتن بدخیمی های مخفی شکم و حفره لگنی مثل تومور پانکراس و سرطان تخمدان و همچنین برای بررسی سرطان هایی که در کبد قرار گرفته اند، است.

‌نمونه برداری

این جراحی ساده سرپایی و معمولا تحت یک بی حسی موضعی انجام می شود. نمونه برداری در افرادی که یک توده یا تورم بزرگ شونده و یا یک ضایعه پوستی دارندکه مشخصاتش تغییر می کند به کار می رود. بعضی اوقات یک نمونه برداری نازک با سوزن از قسمت های عمقی توده یا برآمدگی در حفره بدن انجام می شود. گاهی سونوگرافی یا سی تی اسکن برای تعیین اندازه و محل قرار گیری توده قبل از آن استفاده می شود.

‌آندوسکوپی

این یک روش تشخیصی با وسایل مخصوص است که توسط پزشک با چراغ برای دیدن حفره معده، روده بزرگ، بینی، نای، ریه ها برای یافتن ضایعات سرطانی به کار می رود و یک روش مفید برای پی گیری تومور بعد از درمان است.

‌آزمایش ادرار

آزمایش ادرار برای یافتن سلول های بدخیم در بیمارانی که مشکوک به بدخیمی های کلیه، حالب ( مجرایی که ادرار را از کلیه به مثانه منتقل می کند) مثانه و پروستات انجام می شود. در صورت نیاز اقدام دیگر در این زمینه سیستوسکوپی ( دیدن مثانه توسط لوله مجهز به دوربین) است.

‌آزمایش خون مخفی در مدفوع

این آزمایش در بیمارانی که سابقه تغییر عادت اجابت مزاج یا کاهش وزن شدید یا سابقه فامیلی بدخیمی روده دارند انجام می شوند.

منبع: کلینیک آنلاین پزشکی